Mae defnyddio ein Cynlluniwr Dognau Bob Dydd yn gyflym, yn syml ac yn hawdd.
Gair i gall - mae pawb yn wahanol! Defnyddiwch ymagwedd synnwyr cyffredin wrth ddefnyddio’r cynlluniwr, gan ystyried cyngor maethol ac unrhyw ddietau arbennig y gall gweithwyr iechyd proffesiynol cofrestredig fod wedi’u argymell i chi.
Pwy yw Mr neu Miss Cyfartalog?
Mae’r meintiau gweini yn y cynlluniwr yn dangos faint o bob bwyd y dylai unigolyn ‘maint cyfartalog’ ei fwyta. Defnyddiwch eich barn ynghylch y bobl rydych chi’n prynu bwyd ar eu cyfer, neu’n paratoi prydau ar eu cyfer, e.e. pobl llai o gymharu â phobl dalach ac ati. Mae gennym ni gyd anghenion maethol gwahanol gan ddibynnu ar ein hoedran, lefel ein gweithgarwch dyddiol, a’n rhyw.
Rydym ni’n hoffi term a ddefnyddir ar wefan Newid am Oes wrth sôn am blant - prydau ‘Me-sized’’. Maen nhw’n argymell gweini dognau bach i blant amser bwyd, sy’n addas ar gyfer eu maint, ac os ydyn nhw’n llwglyd o hyd, byddan nhw’n gofyn am fwy. Gallai meddwl am feintiau gweini o ran ‘Me-sized’ fod yn berthnasol i oedolion hefyd! Peidiwch â chael eich temtio i ddyfalu na goramcangyfrif. Ar ôl i chi ddod yn gyfarwydd â beth yw meintiau gweini iach, byddant yn dod yn ail natur cyn hir.
Newid y norm cymdeithasol
Rydym ni’n gwybod nad yw bywyd bob amser yn syml, ac mae llawer o bethau sy’n dylanwadu ar beth rydym ni’n ei wneud, hyd yn oed os nad ydym ni’n meddwl yn ymwybodol amdano. Mae rhai o’r pethau hyn yn effeithio ar faint o fwyd y cawn ein cyflyru i gredu y dylem ei weini, sydd, yn amlach na dim, yn arwain at fwyd dros ben, a llawer ohono’n cael ei daflu i’r bin.
A yw rhai o’r pethau hyn yn swnio’n gyfarwydd i chi? ‘Rydw i eisiau i’m gwesteion deimlo bod digon o fwyd ar y bwrdd i’w fwyta’, ’Efallai y bydd pobl yn meddwl fy mod i’n bod yn gynnil gyda bwyd os na fydda’ i’n gweini llawer o fwyd’, ‘Dw i ddim eisiau i fy nheulu deimlo’n llwglyd’, ac ati.
Bydd yn cymryd amser i newid y normau cymdeithasol hyn i rai sy’n adlewyrchu realiti – nid oes angen i ni fwyta cymaint o fwyd â’r hyn rydym yn creu y dylem ni.
Mae angen i ni gyd ddechrau yn rhywle, a dyma rai pethau hawdd y gallwch eu gwneud heddiw:
- Defnyddiwch blatiau llai amser bwyd – mae prydau meintiau dognau iach yn debygol o lenwi’r platiau llai hyn, felly mae hyn yn helpu i ailosod ein meddyliau o ran beth yw maint dogn iach.
- Beth am ddefnyddio ein Cynlluniwr Dognau – bob dydd! Byddwch yn darganfod yn hawdd faint y dylech fod yn ei fwyta mewn gwirionedd o gymharu â faint rydych chi wedi bod yn ei weini amser bwyd – ac anogwch eich teulu i ddefnyddio’r cynlluniwr hefyd!
- Her ‘High-five’ y dydd - Rydym ni’n gwybod bod pawb yn hoffi ychydig bach o gystadleuaeth, felly beth am herio eich teulu neu eich cyd-letywyr i weld pwy all fwyta o leiaf bum dogn o ffrwythau a llysiau'r dydd am wythnos neu fis? Byddai plant yn dwlu ar ‘high-five’ ar ddiwedd pob dydd y byddan nhw’n cyflawni hyn, a bydd gweld mam a dad yn cymryd rhan hefyd yn helpu i’w hysgogi nhw. Byddai ychydig o gymhelliant ychwanegol yn helpu hefyd, fel gwobr ar ddiwedd yr wythnos neu’r mis ar gyfer yr enillydd! Os ydych chi’n byw gyda chyd-letywyr, efallai y gallai’r sawl sy’n colli wneud pryd o fwyd i bawb arall?
- Arwr gwastraff bwyd – gallech hefyd gynnal cystadleuaeth i weld pwy sy’n gwastraffu’r lleiaf o fwyd bwytadwy! Anogwch y plant i gymryd rhan a’i wneud yn hwyl, a chynnig gwobr ar y diwedd. Gallent fod yn greadigol a tynnu llun/paenitio siart i olrhain eich cynnydd.
- Dysgwch y ffeithiau – Dysgwch fwy am fwyta’n iach ar gyfer eich teulu trwy fynd i wefannau fel Newid am Oes a Livewell. Mae llawer o deuluoedd eisoes yn ymweld â’r safleoedd hyn yn rheolaidd – ydych chi?
- Hau’r hedyn - Dywedwch wrth eich ffrindiau a’ch teulu ynghylch beth rydych chi wedi’i ddysgu am fwyta’n iach a pham mae’n bwysig - efallai y cewch eich synnu ar yr ochr orau am faint o ddiddordeb fydd ganddynt yn y pwnc, a chyn lleied y bydd rhai ohonynt yn ei wybod. Meddyliwch am y gwahaniaeth y gallech ei wneud i’r bobl sydd o bwys i chi, trwy ddechrau’r sgwrs!
- Peidiwch â phoeni am fwyd dros ben, wrth i chi geisio mynd ati. Bydd yn cymryd ychydig o amser i ailaddasu meintiau eich dognau dyddiol, felly byddwch yn siŵr o gynhyrchu bwyd dros ben. Peidiwch â phoeni, mae llawer o bethau y gallwch eu gwneud - ei rewi, ei gyfuno â chynhwysion eraill i greu pryd newydd y diwrnod canlynol, rhannu’r bwyd â’ch cymdogion, ac ati.
